Co to jest łupież? Przyczyny łupieżu
Łupież to nadmierne złuszczanie się naskórka skóry głowy, które objawia się charakterystycznymi białymi lub szarawymi płatkami. W normalnych warunkach komórki skóry odnawiają się średnio co 28-30 dni. Przy łupieżu ten proces zachodzi znacznie szybciej – nawet co 7 dni, co prowadzi do nadmiernego złuszczania się martwych komórek naskórka. Główne przyczyny łupieżu to przede wszystkim:
- Grzyby z rodzaju Malassezia – to najczęstsza przyczyna łupieżu. Te mikroorganizmy naturalnie występują na skórze głowy, ale ich nadmierny rozwój może powodować podrażnienie i przyspieszać złuszczanie się naskórka.
- Nadmierna produkcja sebum – łojotok sprzyja rozwojowi grzybów i bakterii, co może prowadzić do łupieżu.
- Czynniki genetyczne – skłonność do łupieżu może być dziedziczona.
- Stres i zaburzenia hormonalne – mogą nasilać łupież przez wpływ na funkcjonowanie skóry.
- Nieodpowiednia dieta – niedobory witamin (szczególnie z grupy B) i minerałów mogą przyczyniać się do powstawania łupieżu.
- Niewłaściwa pielęgnacja włosów – zbyt częste lub rzadkie mycie, używanie nieodpowiednich kosmetyków.
- Choroby skóry – jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.
Przeczytaj także: Fryzura do spania – jak uczesać włosy na noc?
Rodzaje łupieżu. Łupież pstrokaty? Łupież Gilberta?
Łupież występuje w kilku odmianach, które różnią się przyczynami, objawami i sposobem leczenia. Łupież zwykły (suchy) to najczęstsza postać łupieżu, charakteryzująca się drobnymi, suchymi i białymi płatkami łatwo odpadającymi z głowy. Skóra nie wykazuje oznak zaczerwienienia czy też stanu zapalnego. Z kolei łupież tłusty jest związany z nadmierną produkcją sebum. Płatki są większe, tłuste i żółtawe, często przyklejają się do skóry głowy i włosów. Towarzyszy mu świąd i zaczerwienienie skóry.
Łupież pstrokaty (łupież różowy Giberta) – to nie jest typowy łupież, ale choroba skóry. Charakteryzuje się wystąpieniem początkowo jednej większej, różowej plamy, a następnie mniejszych zmian na tułowiu i kończynach. Zmiany pokryte są delikatnym złuszczaniem. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie po 6-8 tygodniach. Odmienną formą łupieżu jest z kolei łojotokowe zapalenie skóry, będące zaawansowaną formą łupieżu tłustego, gdzie oprócz łuszczenia się naskórka występuje silny stan zapalny skóry głowy. Może również obejmować inne obszary ciała (brwi, nos, okolice uszu).
Sprawdź też: Jak powstrzymać wypadanie włosów – skuteczne metody i suplementy
Skuteczny preparat na łupież
W szamponach i środkach do leczeniu łupieżu stosuje się substancje o działaniu przeciwgrzybiczym, przeciwłojotokowym i normalizującym proces złuszczania naskórka. O jakie substancje chodzi?
- Ketokonazol – to sprawdzony środek przeciwgrzybiczy, który eliminuje grzyby Malassezia. Dostępny jest w szamponach do stosowania 2-3 razy w tygodniu. Szampon należy pozostawić na skórze głowy przez około 5 minut przed spłukaniem. Po uzyskaniu poprawy można stosować profilaktycznie raz na 1-2 tygodnie (sprawdź np. szampon przeciwłupiezowy DX2).
- Cyklopiroksolamina – związek o szerokim spektrum działania przeciwgrzybiczego, przeciwbakteryjnego i przeciwzapalnego. Stosowany jest w szamponach, a aplikacja jest podobna jak w przypadku ketokonazolu (sprawdź szampon Ketoxin Forte lub szampon przeciwłupieżowy Nizoral).
- Pirytionian cynku – działa przeciwgrzybiczo, przeciwbakteryjnie i zmniejsza złuszczanie naskórka. Skuteczny szczególnie w łupieżu zwykłym. Zalecany do regularnego stosowania w szamponach.
- Siarczek selenu – spowalnia odnowę komórkową naskórka i ma działanie przeciwgrzybicze. Może jednak wysuszać włosy i zmieniać ich kolor, szczególnie jasne lub farbowane.
- Dziegieć węglowy – tradycyjny składnik o działaniu przeciwzapalnym i przeciwłupieżowym. Zmniejsza świąd i łagodzi stany zapalne. Ze względu na specyficzny zapach i możliwość przebarwienia jasnych włosów, obecnie rzadziej stosowany.
Leczenie łupieżu wymaga systematyczności i cierpliwości. W przypadku braku poprawy po 2-4 tygodniach stosowania preparatów dostępnych bez recepty lub przy nasilonych objawach, należy skonsultować się z dermatologiem, który może przepisać silniejsze leki lub zlecić dodatkowe badania. Warto też odwiedzić aptekę internetową, aby sięgnąć po inne rozwiązania.
Przeczytaj także: Najczęstsze błędy w pielęgnacji włosów, które niszczą fryzurę
Domowe sposoby na łupież
Oprócz farmaceutyków, istnieje wiele naturalnych metod, które mogą pomóc w walce z łupieżem. Przykładem jest chociażby olejek z drzewa herbacianego, który ma silne właściwości przeciwgrzybicze. Olejek najlepiej stosować rozcieńczony lub dodać kilka kropli do szamponu – stężony może podrażnić skórę. Warto też wypróbować aloes, który działa łagodząco i przeciwzapalnie. Żel aloesowy można nakładać bezpośrednio na skórę głowy, pozostawić na 30-60 minut i zmyć łagodnym szamponem.
Sok z cytryny działa przeciwgrzybiczo i normalizuje pH skóry głowy. Rozcieńczony sok z cytryny (2 łyżki na szklankę wody) można wmasować w skórę głowy, pozostawić na 5 minut i spłukać. Z kolei oliwa z oliwek nawilża suchą skórę głowy. Masaż skóry głowy ciepłą oliwą z dodatkiem kilku kropli olejku lawendowego, pozostawiony na noc (z nakryciem głowy), a następnie dokładnie zmyty rano może znacząco poprawić stan skóry.
Nie bez znaczenia jest także odpowiednia dieta - zwiększenie spożycia kwasów omega-3 (ryby, orzechy, siemię lniane), witamin z grupy B (produkty pełnoziarniste, jaja, zielone warzywa) oraz cynku (nasiona dyni, orzechy, fasola) może pomóc zwalczyć łupież od wewnątrz. Pomocne będzie też ograniczenie stresu – stres jest jednym z czynników nasilających łupież. Można też stosować szampony do codziennej pielęgnacji włosów, dedykowane osobom z tendencją do łupieżu (sprawdź np. Nizoral Daily Care szampon).
Podsumowanie
Łupież to powszechny problem, który może wynikać z różnych przyczyn - od grzybów Malassezia po zaburzenia hormonalne. Skuteczne leczenie łupieżu wymaga odpowiedniej identyfikacji jego rodzaju i systematycznego stosowania odpowiednich preparatów, zawierających odpowiednie substancje. Domowe metody, jak olejek z drzewa herbacianego czy odpowiednia dieta, mogą wspomóc walkę z łupieżem, ale w przypadku nasilonych objawów warto skonsultować się z dermatologiem.
Przeczytaj także: Skrzyp polny i jego działanie na włosy – co warto wiedzieć?
mgr farm. Mateusz Jabłoński
